بانک مرکزی دستورالعمل اعطای تسهیلات خرد تا سقف ۲۰۰میلیون تومان و وثایق بورسی و غیربورسی شامل سهام، اوراق بدهی، اموال عینی و سیم‌کارت را به بانک‌ها ابلاغ کرد.

به گزارش بازارو بورس، بانک مرکزی دستورالعمل اعطای تسهیلات خرد تا 200 میلیون تومانی را به بانک‌های بورسی و غیربورسی ابلاغ کرد که با هدف تمهید شرایط تسهیل بهره‌مندی متقاضیان از تسهیلات خرد از رهگذر استقرار نظام وثیقه‌گیری مبتنی بر اعتبارسنجی تهیه شد.

براساس این گزارش از تاریخ ابلاغ دستورالعمل، مؤسسه اعتباری ضمن احصای فهرستی از تضامین و وثایق قابل اخذ از متقاضیان اعطای تسهیلات خرد بر اساس شرایط، امتیاز اعتباری، رتبه اعتباری داخلی و سقف اعتبار مشتری در قالب قراردادهای فروش اقساطی، اجاره به‌شرط تملیک، مرابحه، جعاله و قرض‌الحسنه در قبال اخذ حداکثر دو مورد وثیقه انجام شود.

حداکثر مجموع اصل تسهیلات خرد قابل پرداخت به هر مشتری در سطح تمامی مؤسسات اعتباری مبلغ 200 میلیون تومان است که ضوابط، شرایط و سایر جزئیات اجرایی مربوط به نحوه اعطای تسهیلات خرد از قبیل دوره و شیوه بازپرداخت اقساط یا تسویه تسهیلات، شیوه محاسبه سود، کارمزد، وجه التزام تأخیر تأدیه دین، حسب مورد تابع مقررات ابلاغی مربوط از جمله مفاد دستورالعمل‌های اجرایی عقود و الزامات مقرر در فرم‌های یکنواخت قراردادهای اعطای تسهیلات بانکی است.

مؤسسه اعتباری موظف است قبل از اعطای تسهیلات، نسبت به استعلام سابقه چک برگشتی و بدهی غیرجاری مشتری اقدام کند. اعطای تسهیلات خرد به مشتری دارای چک برگشتی رفع سوءاثرنشده یا بدهی غیرجاری تا زمان رفع سوءاثر از چک برگشتی و تعیین تکلیف بدهی غیرجاری مطابق ضوابط ابلاغی مربوط ممنوع است.

ممنوعیت دریافت وثیقه نقدی در قالب انواع سپرده‌ها

در اعطای تسهیلات خرد به مشتری فاقد سابقه و امتیاز اعتباری، مؤسسه اعتباری می‌تواند متناسب با سطح درآمد مشتری و توان بازپرداخت اقساط توسط وی، با اخذ حداکثر دو مورد از وثایق و تضامین مقرر در ماده 6 برای بار نخست تا سقف 100 میلیون تومان در سطح تمامی مؤسسات اعتباری تسهیلات خرد اعطا کند.

طبق این دستورالعمل مؤسسه اعتباری موظف است نسبت به الکترونیکی کردن قراردادهای اعطای تسهیلات بانکی در چارچوب اعلام‌شده توسط بانک مرکزی اقدام کند و نسخه‌ای از آن را در اختیار مشتری قرار دهد.

دریافت وثیقه نقدی از مشتری در اعطای تسهیلات خرد، در قالب انواع سپرده‌ها ممنوع است.

متن کامل دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد

در راستای تسهیل دسترسی اقشار مختلف جامعه به تسهیلات خرد قابل اعطا توسط شبکه بانکی کشور، «دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد» که از این پس به‌اختصار «دستورالعمل» نامیده می‌شود، به‌شرح زیر تدوین می‌گردد:

فصل اول: تعاریف
ماده 1- در این دستورالعمل، عناوین زیر به‌جای عبارات مربوط به‌کار می‌روند:
1- 1- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
1- 2- مؤسسه اعتباری: بانک‌یا مؤسسه اعتباری غیربانکی که به‌موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت آن بانک قرار دارد؛
1- 3- تسهیلات خرد: تسهیلات ریالی با مقاصد غیرتجاری و به‌منظور رفع نیازهای ضروری اشخاص که در چارچوب شرایط مقرر در این دستورالعمل به مشتری اعطاء می‌شود.
1- 4- مشتری: شخص حقیقی متقاضی دریافت تسهیلات خرد از مؤسسه اعتباری؛
1- 5- اعتبارسنجی: فرآیند تعیین امتیاز اعتباری اشخاص با استفاده از الگوهای کمی و کیفی؛
1- 6- امتیاز اعتباری: شاخصی کمی که مبتنی بر روش‌شناسی مشخص و مورد تأیید کمیته ریسک مؤسسه اعتباری و مصوب هیئت مدیره مؤسسه اعتباری محاسبه می‌شود و بیانگر احتمال عدم بازپرداخت به‌موقع (نکول) توسط اشخاص است.
1- 7- رتبه اعتباری داخلی: شاخص حاصل از سیستم رتبه‌بندی اعتباری داخلـی مؤسسه اعتباری کـه بیـانگر اهلیت اعتباری مشتری می‌باشد.
1- 8- سقف اعتبار: حداکثر اعتباری که مؤسسه اعتباری در قالب تسهیلات خرد به مشتری تخصیص می‌دهد.

فصل دوم: حدود و نحوه اعطای تسهیلات خرد
ماده 2- از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، مؤسسه اعتباری موظف است تسهیلات خرد اعطایی را بر اساس شرایط، امتیاز اعتباری، رتبه اعتباری داخلی و سقف اعتبار مشتری در قالب قراردادهای فروش اقساطی، اجاره به‌شرط تملیک، مرابحه، جعاله و قرض‌الحسنه به مشتری پرداخت نماید.
ماده 3- حداکثر مجموع اصل تسهیلات ریالی خرد قابل پرداخت به هر مشتری در سطح تمامی مؤسسات اعتباری مبلغ دو میلیارد ریال (2،000،000،000 ریال) می‌باشد.
ماده 4- ضوابط، شرایط و سایر جزئیات اجرایی مربوط به نحوه اعطای تسهیلات خرد از قبیل دوره و شیوه بازپرداخت اقساط یا تسویه تسهیلات، شیوه محاسبه سود، کارمزد، وجه التزام تأخیر تأدیه دین، حسب مورد تابع مقررات ابلاغی مربوط از جمله مفاد دستورالعمل‌های اجرایی عقود و الزامات مقرر در فرم‌های یکنواخت قراردادهای اعطای تسهیلات بانکی می‌باشد.

فصل سوم: اعتبارسنجی و تضامین
ماده 5- مؤسسه اعتباری موظف است قبل از اعطای تسهیلات، نسبت به استعلام سابقه چک برگشتی و بدهی غیرجاری مشتری اقدام نماید.
تبصره ـ اعطای تسهیلات خرد به مشتری دارای چک برگشتی رفع سوءاثر نشده یا بدهی غیرجاری تا زمان رفع سوءاثر از چک برگشتی و تعیین تکلیف بدهی غیرجاری مطابق ضوابط ابلاغی مربوط ممنوع است.
ماده 6- در اعطای تسهیلات خرد به مشتری دارای سابقه و امتیاز اعتباری، مؤسسه اعتباری می‌تواند با رعایت تکالیف قانونی و مقررات مرتبط و همچنین شرایط مندرج در این دستورالعمل، متناسب با امتیاز اعتباری مشتری، میزان تسهیلات خرد اعطایی و درجۀ نقدشوندگی وثایق و تضامین ارایه‌شده، حداکثر دو مورد از تضامین و وثایق به‌شرح مصادیق ذیل از تسهیلات‌گیرنده یا ضامن دریافت نماید.
6- 1- اوراق تجاری از قبیل چک یا سفته مشتری؛
6- 2- اوراق بدهی اعم از اوراق پذیرفته‌شده در بازار سرمایه و غیر آن؛
6- 3- سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس از جمله سهام عدالت؛
6- 4- واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس؛
6- 5- چک یا سفته توسط ضامن؛
6- 6- اموال عینی با ارزش عرفی از قبیل خودرو، مسکوکات یا مصنوعات طلا؛
6- 7- حساب یارانه اشخاص؛
6- 8- گواهی کسر از حقوق توسط مشتری یا ضامن؛
6- 9- ضمانت یک نفر کاسب دارای پروانه کسب که در زمان اعطای تسهیلات دارای فعالیت اقتصادی دایر باشد؛
6- 10- در مناطق روستایی ضمانت یک نفر ساکن روستا که اهلیت و صلاحیت وی توسط شورای اسلامی روستا مورد تأیید واقع گردد مهمور به مهر شورای اسلامی روستا؛
6- 11- سیم‌کارت دایمی ثبت‌شده تحت مالکیت مشتری؛
6- 12- برای روستاییان، کشاورزان، دامداران سنتی و عشایر، پروانه چرای دام، پروانه چاه کشاورزی، سند مالکیت اراضی کشاورزی، ضمانت زنجیره‌ای؛
6- 13- ضمانت صادره توسط بنگاه محل اشتغال مشتری، متضمن تضمین دیون تسهیلات‌گیرنده؛
6- 14- قرارداد لازم‌الاجرا؛
6- 15- سایر تضامین متناسب با امتیاز اعتباری مشتری و تشخیص مؤسسه اعتباری.

ماده 7- در اعطای تسهیلات خرد به مشتری فاقد سابقه و امتیاز اعتباری، مؤسسه اعتباری می‌تواند متناسب با سطح درآمد مشتری و توان بازپرداخت اقساط توسط وی، با اخذ حداکثر دو مورد از وثایق و تضامین مقرر در ماده (6) برای بار نخست تا سقف یک‌میلیارد ریال در سطح تمامی مؤسسات اعتباری تسهیلات خرد اعطا نماید.

فصل چهارم: سایر الزامات
ماده 8- مؤسسه اعتباری موظف است نسبت به الکترونیکی کردن قراردادهای اعطای تسهیلات بانکی در چارچوب اعلام‌شده توسط بانک مرکزی اقدام نموده و نسخه‌ای از آن را در اختیار مشتری قرار دهد.
ماده 9- مفاد این دستورالعمل به‌منظور تسهیل و ایجاد وحدت رویه در فرآیند اعطای تسهیلات خرد تدوین شده است و موجد حق و تعهد برای مشتری و مؤسسه اعتباری نمی‌باشد و اعطای تسهیلات براساس شرایط، منابع و اولویت‌های مؤسسه اعتباری صورت می‌پذیرد.
ماده 10- دریافت وثیقه نقدی از مشتری در اعطای تسهیلات خرد، در قالب انواع سپرده‌ها ممنوع است.
ماده 11- استفاده از سایر قراردادهای تسهیلاتی به‌استثنای موارد مندرج در این دستورالعمل به‌منظور اعطای تسهیلات خرد ممنوع می‌باشد. مؤسسه اعتباری موظف ‌است محدودیت‌های مقرر در این دستورالعمل را به‌نحو مقتضی در سامانه‌های کنترلی و نظارتی مربوط اعمال نماید.
ماده 12- تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج تابع احکام مقرر در قوانین و مقررات مربوط می‌باشد.
ماده 13- تسهیلات خرید و جعاله مسکن مشمول احکام و ضوابط خاص خود می‌باشد.
ماده 14- سایر الزامات ناظر بـر اعطای تسهیلات خرد، به‌استثنای مواردی که صریحاً در این دستورالعمل ذکر شده است، تـابع قوانین و مقررات مربوط می‌باشد.

«دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد» مشتمل بر 14 ماده و یک تبصره در دومین جلسه مورخ 1401/1/28 کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا می‌باشد.