بازار و بورس -بر اساس گزارشی که به تازگی اتاق بازرگانی منتشر کرده است ایران از منظر شاخص تاب آوری در رتبه سوم از آخر در میان 130 کشور قرار دارد. آنچه که از این گزارش بر می آید این است که ریسک های فراوان در حوزه های مختلف موجب پایین آمدن تاب آوری شده است.

به گزارش بازار و بورس تاب‌آوری قابلیت نظام اقتصادی در مواجهه با اختلالات و تغییرات منفی است، به‌گونه‌ای که اولاً، بتواند آنها را پیش‌بینی نماید. ثانیاً، ظرفیت لازم برای استفاده از جنبه‌های مثبت آنها را داشته باشد و در صورت نداشتن ایجاد نماید. ثالثاً، راهبردهایی خلق کند که بتواند حداکثر بهره‌مندی از تغییرات را ببرد. با چنین قابلیتی، نظام اقتصادی نظامی تاب‌آور خواهد بود و خواهد توانست در صورت مواجهه با شوک‌های منفی، به‌راحتی از عهده حل تحمل برآید.

لازم نیست اقتصادی که تاب‌آور است، بتواند دقیقاً کارکردهای قبلی خود و به‌ویژه مشابه آنچه را قبلاً انجام می‌داده است، انجام دهد. ممکن است بر اثر تغییرات ایجادشده، نظام کارکردهای جدیدی برای خود ایجاد نموده، از این رهگذر، کارآمدی بالاتری نیز کسب کند. آنچه مهم است اینکه اقتصاد تاب‌آور توان مدیریت تغییرات مثبت و منفی را دارد و می‌تواند از آنها در جهت اهداف خود بهره‌برداری کند.

شاخص تاب آوری جهانی

شاخص تاب آوری جهانی موسسه بیمه داراییها، از 12 زیرشاخص با وزن یکسان، تشکیل شده و برای 130 کشور جهان محاسبه و رتبه بندی می شود. بررسی ساختار و تغییرات این شاخص به مدیران کسب و کار این امکان را میدهد تا منابع قدرت و آسیبپذیری موجود در تابآوری یک کشور را، اعم از عوامل مختلف (اقتصاد، کیفیت ریسک و زنجیره تأمین) شناسایی کنند

تاب آوری زنجیره تأمین به ویژه با تزلزل توزیع تجهیزات پزشکی و تسریع توزیع جهانی واکسن، در خط مقدم نگرانی های مدیران قرار گرفته است. تغییر شرایط آب و هوایی نیز تهدیدهای جدی در زمینه پویایی زنجیره های تأمین است، بنابراین درک مدیران از کیفیت زیرساخت در کشورهایی که بنگاه هایشان در آن فعالیت می کنند، معیار دیگری است که بر شاخص تاب آوری یک کشور تاثیر دارد. تحولات مزبور تنها چند مورد از نگرانی هایی است که بنگاههای جهانی را با ارزیابی دقیق، استراتژیک و روشمند انعطاف پذیری محیطی که در آن به فروش محصولات، گسترش عملیات و به کارگیری تامین کنندگان جدید می پردازند، مواجه می کند

مروری بر تحولات شاخص تاب آوری در جهان

 اروپای غربی امسال مجدداً در میان 10 کشور برتر در شاخص تابآوری قرار گرفت. دانمارک به دلیل بهبود کیفیت مقابله با تهدید آتشسوزی بر اساس ارزیابی مجدد موسسه بیمه دارایی ها از ساختمانهای این کشور، در شاخص تابآوری جهانی 2021 از رتبه سوم به رتبه اول رسید.

  منطقه 1 ایالات متحده (مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور) در شاخص تاب آوری سال 2021 از رتبه 10 به 17 سقوط کرد، که نشان دهنده دو تغییر بزرگ در شاخص است. یکی کاهش 9 رتبه ای در رابطه با قرار گرفتن در معرض بلایای  طبیعی و دیگری سقوط ریسک سیاسی برای کل کشور بود (که در این معیار از 41 به 50 کاهش یافت). تغییر اخیر ممکن است بیانگر تقارب حزبی و درگیری شدید پیرامون مسائل عدالت اجتماعی باشد.

در سال 2021 انگلستان مجدداً در بین 10 کشور برتر در شاخص تابآوری قرار گرفت (صعود 3 پله ای نسبت به سال 2020 ،)که در درجه اول ناشی از کاهش خطر سیاسی، به دلیل پذیرش عمومی سیاست های اصلی و تکمیلی برگزیت است.

رتبه سنگاپور در شاخص تابآوری از 22 در سال 2020 به 12 در سال 2021 ارتقا یافته که دلیل اصلی آن کاهش تهدید قرار گرفتن در معرض بلایای  طبیعی است.

در میان 130 کشور مورد بررسی در سال 2021 ،اوکراین بیشترین ارتقا در رتبه در شاخص تابآوری را تجربه کرده و از رتبه 84 به 63 رسیده است.

منطقه 1 چین (بخش شرقی کشور) به دلیل افت 19 پله ای در رتبه بندی شدت نفت که نشان دهنده افزایش آسیبپذیری در برابر شوک نفتی است، در مجموع، 9 رتبه سقوط کرد و رتبه آن از 68 به 77 رسید.

وضعیت ایران

امتیاز ایران طی 5 سال گذشته با فراز و نشیبهایی همراه بوده و پس از آنکه در سال 2020 امتیاز 1.21 را کسب کرد، در سال 2021 مجدداً با افت امتیاز مواجه شد و امتیاز آن به 1.16 رسید.

رتبه ایران در میان 130 کشور و قلمرو مورد بررسی نیز در سال 2021 ،با افت 3 پلهای، 128 بوده که ضعیفترین عملکرد را طی بازه 5 سال اخیر به خود اختصاد داده است. بر این اساس ایران از رتبه از رتبه 125 به رتبه 128 ام رسیده است.